Адзін з найбольш значных сучасных трэндаў у метадалогіі пабудовы заняткаў у школе называецца inquiry based teaching – навучанне, пабудаванае на любазнальнасці. Гэта азначае, што любы матэрыял падаецца вучням праз нешта, што можа прыцягнуць увагу, зацікаваць. Гэта можа быць ключавое пытанне, праблема, цікавы факт, набор асацыяцый.
У “класічнай” педагогіцы вылучаюць матывацыйны этап урока. Гэта першыя некалькі хвілін, якія прыцягваюць увагу вучняў да тэмы, ствараюць матывацыю здабыць веды. Вельмі часта ў жывых уроках настаўнікі прапускаюць гэты этап, каб не марнаваць час. У анлайн-навучанне такое здараецца яшчэ часцей. Аднак акурат для анлайн-навучання прыцягненне ўвагі – ключавы элемент. Як мы часта паўтараем на старонках дапаможніка, ва анлайне ў вучня больш свабоды. Ён ці яна можа ўнутрана “адключыцца” ад таго, што адбываецца на экране. Таму важна зацікавіць дзіцяці.
Калі гэта сінхронны анлайн-урок, дзе настаўнік і вучні прысутнічаюць у адной прасторы, то агулам падыходяць прыёмы, якія выкарыстоўваюцца і ў класе. Напрыклад, ключавое пытанне. Ключавое пытанне – гэта той кручок, які «чапляе» ўвагу вучня і не адпускае яе датуль, пакуль адказ на пытанне не знойдзены.
Ёсць некалькі дзесяткаў прыёмаў, якія можна выкарыстоўваць на матывацыйным этапе ўрока, вось толькі некалькі прыкладаў:
- Фантастычны дадатак. Пры пачатку разгляданні новый тэмы настаўнік прапануе змяніць сітуацыю на фантастычную: напрыклад, перанесці літэратурнага героя ў іншую эпоху, ці змяніць фізічныя параметры свету, перанесціся ў будучыню, змяніць нешта ў мінулым. Напрыклад, як бы паўплавала на сучаснасць тое, калі б не была адкрыта электрычная лямпачка. Ці калі б згубіўся мяккі знак. Што было б, калі б не нарадзіўся Піфагор.
- Кошык ідэй. Гэты прыём дапамагае актуалізаваць новую тэму і звярнуцца да асабістага свету вучняў. Настаўнік аб’яўляе тэму ўрока і прапануе ўзгадаць да яе усё, што прыйдзе на розум: асацыяцыі, асабісты досвед, ідэі, даты, факты, тэрміны, асобы і г.д.
- Рацэпт урока. Настаўнік прапануе вучням самастойна стварыць “рэцэпт” урока, абраўшы “карысныя і смачныя інгрэдыенты” і прыняць выніковы рэцэпт. Спачатку урока вучні абмяркоўваюць складнікі яго “рэцэпта”, неабходныя для трывалага засваення зместу. Пытанні для абмеркавання: Якія “інгрэдыенты” спатрэбяцца? -Што патрэбна ведаць, каб засвоіць тэму? Якія навыкі могуць быць карысным? У якой форме навучанне будзе эфектыўным? (пералічыць магчымыя). Як вы зразумееце, што “страва” прыгатавана правільна?
Калі настаўнік запісвае кароткія відэа для асінхроннага навучання, то часта матывацыйны этап урока выносіцца па-за межы відэа. Напрыклад, перад праглядам вучню прапаноўваецца адказаць на неадназначнае пытанне ці прайсці лёгкі квіз, ці згуляць у “веру – не веру”. Важна, каб гэтая частка займала няшмат часу і была лёгкай, цікавай. Гэта дазваляе ўзбудзіць інтарэс да матэрыяла.
Але інтарэс – субстанцыя капрызная, мы ўсе тое ведаем. Ён можа хутка ўзнікнуць і гэтак жа хутка згаснуць. Калі настаўніца ці настаўнік пачынае ўрок з ключавога пытання ці, скажам, рацэпта ўрока, то важна вяртацца на гэтага на працягу занятка. Яшчэ ўвага непасрэдна звязана з тэмпам і рытмам навучання, пра якія мы казалі раней. І не менш з тым, наколькі настаўніца ці настаўнік гатовыя раздзяліць з вучнямі аўтарства ўрока. А пра гэта ніжэй.