Галоўная
Меню

Знайсці курс

Абярыце сваю любімую
Катэгорыю І пачынайце навучанне.

Змест курса
Уводзіны. Чытанне як сатворчасць. “Штампаваны” Быкаў
Стэрэатыпы, звязаныя з творчасцю Васіля Быкава, пераследуюць чытача ўсё свядомае жыццё. “Быкаў піша пра вайну”, “ваенны пісьменнік”, “пра вайну і вёску”, “лейтэнанцкая проза”, “псіхолаг вайны” - шчэ не чытаўшы чарговай кнігі Васіля Быкава, мы ўжо гатовыя дакладна акрэсліць яе асаблівасці. Шчэ да пачатку чытання мы выбудоўваем вузкі танэль, па якім будзе рухацца нашае ўспрыняцце. Так мы губляем галоўнае: магчымасць сапраўды прачытаць тэкст. У гэтых Уводзінах мы паспрабуем разабрацца, навошта ўвогуле мы чытаем кнігі - і як варта гэта рабіць. На выкананне заданняў модуля вам спатрэбіцца калі гадзіны часу - і адразу пасля яго пачынайце чытаць тэкст аповесці, каб падысці да наступнага модуля ўжо з першымі ўражаннямі ад прачытанай кнігі.
0/4
Вітаем на курсе!
01:06
Уводнае слова
Навошта мы чытаем мастацкую літаратуру
05:38
Заданні да відэа
Працоўны сшытак курса “Як чытаць твор Васіля Быкава “Знак Бяды”
0/1
Спампаваць працоўны сшытак да курса
Аўтар – прастора – час
У гэтым модулі мы паспрабуем уявіць сабе рэальны (а не мастацкі) гістарычны кантэкст, у якім існуе аповесць. Такі кантэкст складаецца з агульнай гісторыі краіны, якая так ці іначай уплывае на кола тэам і праблем твора, а таксама з прыватнай гісторыі аўтара - ягонай біяграфіі. Суплёт гэтых шырокага і вузкага гістарычных кантэкстаў нараджае тое сэнсавае і фактычнае поле, у якім будзе існаваць думка аўтара. Выкананне заданняў модуля зойме каля 3-4 гадзін.
0/7
Уступ
Кароткі экскурс у гісторыю Беларусі ХХ стагоддзя
09:32
Заданні да відэа
Васіль Быкаў (1924-2003)
13:07
Заданні да відэа
Тэкст і аўдыя аповесці “Знак бяды”
Заданні да тэксту
Аўтар і яго тэкст. Аўтар і яго персанажы
Мы пераходзім да павольнага чытання. Калі раней мы атрымалі першыя ўражанні ад аповесці, сфармавалі і спраўдзілі альбо зняпраўдзілі свае чаканні, зразумелі сюжэт і пазнаёміліся з персанажамі - цяпер мы пачынаем учытвацца ў словы і сказы, заўважаць дробязі, шукаць сімвалы і аўтарскія падказкі, прыхаваныя ў тэксце. Каб не губляць эмацыйнага складніка тэксту, мы дадаем да інтэлектуальных назіранняў назіранні пачуццёвыя, візуальныя, спрабуем асэнсаваць аўтарскую думку не толькі ў словах, але і ў вобразах. На выкананне заданняў модуля вам спатрэбіцца не менш за 2 гадзіны.
0/5
Уступ
Ілюстрацыі да аповесці
Заданні да ілюстрацый
Чытаем павольна ўступ да аповесці “Знак бяды”
Заданні да тэксту
Чытач і тэкст
У гэтым модулі мы пачынаем інтэрпрэтаваць, то бок дадаваць да аўтарскіх словаў свае думкі. Цяпер яны складаюцца не з агульных уражанняў ці нашага асабістага досведу, а абапіраюцца на гістарычны кантэкст (агульны і прыватны), на аўтарскі стыль, на падказкі, зробленыя аўтарам. Наша задача - не адрывацца ад тэкста, не сыходзіць у сваіх інтэпрэтацыях далёка ад аўтара, але і не абмяжоўваць сваіх магчымасцяў у расшыфроўцы тэкста. На гэты модуль адвядзіце сабе каля 2 гадзін. 
0/5
Уступ
На што, акрамя сюжэта, звяртаць увагу ў празаічным тэксце
04:05
Заданне да відэа
Першыя і апошнія сказы частак аповесці
“Знакі бяды” у аповесці
Спачатку было слова… а потым кіно
Нарэшце мы гатовыя пазнаёміцца з чужой інтэрпрэтацыяй Быкаўскай аповесці: з інтэпрэтацыяй рэжысёра і акторскага калектыва. Любое кіно - гэта не літаральны “здымак”, гэта пераасэнсаванне, гэта чужое прачытанне. Мы ўжо умеем аддзяляць аўтарскую думку ад сваёй, цяпер важна адчуць і усвядоміць думку трэцяга чытача - рэжысёра кінафільма. Разам з праглядам стужкі на выкананне заданняў модуля вам спатрэбіцца каля 4 гадзін.
0/3
Уступ
Кінафільм “Знак бяды”
00:00
Заданне да відэа
Эпілог для чытача
Здаецца, цяпер мы гатовыя сабраць свае ўражанні і думкі ў агульную карцінку. У гэтым модулі мы згадаем вывучанае і зноў звернемся да матэрыялаў, якія стварылі вы самі, праходзячы заданні курса. Мы складаем пазл - і спрабуем зразумець, ці адрозніваецца цяпер “наш Быкаў” ад Быкава школьнага, стэрэатыпнага. Да якіх бы высноў вы не прыйшлі - у любым выпадку вы будзеце мець рацыю, бо цяпер вашая думка абгрунтаваная пільным, уважлівым чытаннем з апорай на тэкст. Хутчэй за ўсё, вы справіцеся з заданнямі гэтага модуля за 3 гадзіны, але мы спадзяемся, што гутарка з аповесцю не скончыцца для вас яшчэ доўгі час. 
0/4
Уступ
Заданні модуля
Дзякуй!
Развітанне
00:31
Вучымся чытаць эпас. “Знак бяды” Васіля Быкава
  1. Заўважце, як насычана выглядае мастацкая прастора ўступа: скрупулёзна прапісаныя ўсе рэчыўныя аб’екты, якія трапляюць у поле чытацкага зроку: вуглавы камень падмурка, бугор бітай цэглы, гранітныя прыступкі (яны названыя двойчы – прыступкі і прыдарожныя камяні), алешнік з рову, куст шыпшыны – калі ласка, працягніце шэраг, уважліва фіксуючы кожную дэталь. 
  2. Адзначце мастацкі час уступа: ці роўны ён падзеям самой аповесці? Ці можам мы больш ці менш дакладна акрэсліць, у які момант чытач разам з аўтарам аглядаюць рэшткі старой сядзібы? 
  3. Давайце ўзгадаем імёны гаспадароў сядзібы: Пятрок і Сцепаніда. Імёны гэтыя, як часта бывае ў харошай кнізе, невыпадковыя. 

Пётр – імя аднаго з біблейскіх апосталаў, імя ягонае перакладаецца як “камень”, менавіта такі сэнс укладаў у гэтае імя Хрыстос, калі называў аднаго з апосталаў: “І прывёў яго да Ісуса. Ісус зірнуўшы на яго, сказаў: ты Сымон, сын Ёнін; ты назавешся Кіфа, што азначае: камень (Пётр)” (Ян 1:42, пераклад В.Сёмухі). Апосталы Пётр і Павел – “кутнія камяні” хрысціянскай царквы. 

Сцепаніда – народная форма імені “Стэфанія”, гэтае ж імя паходзіць ад грэчаскага слова “Стэфанос”, вянец. Заўважце: не вянок, упрыгожанне з кветак, а менавіта вянец, сплецены з калючых раслін – у напамін аб цярновым вянцы Хрыста. 

Перачытайце яшчэ раз уступ альбо свае выпісы з рэчыўнымі дэталямі мастацкай прасторы. Ці знойдзеце вы сярод рэшткаў былой сядзібы дэталі, якія відавочна нагадваюць нам пра Петрака (камень) і Сцепаніду (вянец)?

4. Паразважайце над іншымі дэталямі прасторы: калодзеж з чыстай, але зніклай пад зямлёю вадой, шырокі гасцінец, сцежка ад яго да хутара, сама сядзіба, што стаіць быццам бы асобна, але на скрыжаванні, брама, груша-дзічка і маладзенькая ліпа. Калі б мы намалявалі такую прастору, вылучыўшы акцэнтамі гэтыя дэталі – што б яна магла сімвалізаваць для выпадковага і невыпадковага гледача? Замалюйце схематычна план былой сядзібы згодна з уступам – дадайце да яго дэталі з наступных глаў. 

  1. Перачытайце яшчэ раз уступ “іншым вокам”, маючы на ўвазе папярэднія разважанні. Ці змянілася вашае ўспрыманне будучага тэкста і якімі сталі  вашыя чытацкія чаканні?
Далучыцца да размовы.
Назад
Далей